صلح و امنیت بین‌المللی در پرتو فضای سایبر

گسترش فناوری­ های اطلاعات و ارتباطات و تمایل فزاینده دولت ­ها برای بهره ­گیری از این فناوری‌ها به منظور انجام کارویژه ­های امنیتی، سیاسی و اقتصادی، جایگاه فضای سایبری را در دنیای امروزی بسیار برجسته ساخته ­است، به گونه ­ای که فضای سایبری اهمیتی هم­ پای جهان واقعی یافته است. بر این اساس، منافع امنیتی که در ذیل منافع ملی قرار دارد را دیگر نمی ­توان با ویژگی‌های سنتی که بیشتر مبتنی بر ویژگی ­های جهان فیزیکی است، تعریف کرد و وابستگی زیرساخت های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و نظامی‌به فضای مجازی، شرایط را به گونه ­ای رقم زده که هر گونه چالش در این فضا می­ تواند مولفه­ های امنیت ملی را دستخوش تغییر و تحول کند. البته فضای مجازی علاوه بر این که ابزاری برای ارتقای امنیت ملی محسوب می ­شود، بستری برای تهدید مولفه ­های امنیت ملی نیز محسوب می ­گردد. به همین دلیل است که امنیت این فضا، مولفه­ مهمی از امنیت ملی محسوب می ­شود. البته در شرایطی که فعالیت ­های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و نظامی از فضای فیزیکی به سمت محیط­ های اطلاعاتی فضای مجازی سوق پیدا می ­کند، در خصوص کشورهایی همچون جمهوری اسلامی ایران، دشمنان نیز با بهره ­گیری از این فضا، تهاجمات عقیدتی، فرهنگی و سیاسی خود را افزایش داده و در صورت عدم هدایت، کنترل و اداره فرایند حرکت به سمت بهره­ گیری هرچه بیشتر فضای مجازی، این فضا به سهولت مورد استفاده رقیبان و دشمنان قرار گرفته و منافع امنیت ملی دچار چالش می ­گردد.

          بدین ترتیب، همزمان با رشد و توسعه فضای سایبر، ما شاهد تاثیرات گسترده آن بر روند قدرت و مسئله صلح  و امنیت در عرصه بین ­المللی و به طور خاص آن امنیت ملی و منافع امنیتی بازیگران سیاسی می­ باشیم. در واقع، توسعه و گسترش فضای سایبر و ابزارهای آن در قالب شبکه­ ها و رسانه ­های مجازی، تحولی بزرگ در عرصه امنیت ملی دولت­ ها به وجود آورده است که صلح و امنیت بین­ المللی را نیز تحت تاثیر قرار داده است و فضای سایبر به عنوان تیغی دو لبه در قالب ابزار تولید و تهدید امنیت در عرصه ملی و نیز روابط بین ­الملل قابل توجه است. اثر پژوهشی حاضر طی 5 فصل به بررسی موضوع صلح و امنیت بین‌المللی در پرتو فضای سایبری می ­پردازد. در فصل اول، فضای سایبر و جامعه شبکه ­ای مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل دوم، به مفهوم صلح و امنیت بین ­المللی پرداخته شده است. فصل سوم به موضوع فضای سایبر و عصر جهانی شدن و آثار سیاسی – اجتماعی آن می­ پردازد. در فصل چهارم، موضع فضای سایبر و جهانی شدن و تحول ساختار نظام بین ­الملل مورد واکاوی قرار گرفته است. در فصل پنجم نیز موضوع فضای سایبر و صلح و امنیت جهانی مورد بررسی قرار گرفته است.