جنگ محتوم: آیا امریکا و چین می‌توانند از تله توسیدید بگریزند؟

گراهام آلیسون/ رحمت حاجی مینه، محمد عابدی

توسیدید تاریخ­ نگار یونان باستان در قرن پنجم پیش از میلاد می­ باشد. وی نگارنده کتاب تاریخ جنگ های پلوپونزی است که رویدادهای جنگ پلوپونزی بین اتحاد پلوپونزی (به رهبری  دولت- شهر اسپارت) و اتحاد دالیان (به رهبری دولت- شهر آتن) که از سال 431 لغایت 404 پیش از میلاد اتفاق افتاده­ است را روایت می­ کند. البته نویسنده کتاب در این جنگ­ ها به عنوان ژنرال در لشکر آتن خدمت کرده­ است.

در جنگ میان آتن و اسپارت، هنگامی‌که توسیدید کانون توجهش را به ظهور آتن و هراسی که این ظهور در قدرت برتر آن زمان یعنی دولت- شهر نظامی اسپارت ایجاد کرده بود، معطوف می­ کند، محرک اولیه­ ای را در بنیان برخی از فاجعه­ بارترین و پیچیده­ ترین جنگ­ های تاریخ کشف می­ کند؛ صرف­ نظر از اهداف، زمانی که قدرتی نوظهور و رو­به رشد، قدرت حاکم را تهدید به جانشینی آن می­ کند، فشار ساختاری ناشی از آن، موجب یک برخورد خشونت‌آمیز با این مسئله می­ شود، نه اینکه از آن عبور کند و این مسئله بین آتن و اسپارت در قرن 5 پیش از میلاد و تا مرز جنگ بین اتحاد شوروی و  آمریکا در دهه 1950 و 1960 اتفاق افتاد. در حالی که آتن با یک حس رو به رشدی از نفوذ و اهمیت خود، به خویش می­ بالید و احساس می­ کرد که استحقاق برتری و سلطه بیشتر را دارد، اسپارت نیز با احساس ناامنی ترس و عزمی جدی برای دفاع از وضع موجود واکنش نشان داد. نویسنده با درک رابطه میان آتن و اسپارت به تبیین رابطه میان چین و آمریکا می­ پردازد و به این مسئله می­ پردازد که آیا آمریکا و چین نیز رهسپار جنگ می­ شوند؟ این کتاب در مورد تاثیر ظهور چین بر آمریکا و نظم جهانی است. نظمی‌که طی هفت دهه پس از جنگ جهانی دوم مبتنی بر قوانین تحت رهبری واشنگتن، اکنون توسط چین در حال انکار شدن است. نگارنده معتقد است استفاده تاریخی تله توسیدید، بهترین الگوی موجود برای ترسیم روابط امروز آمریکا و چین است.