ماهیت و اصول روابط خارجی بریتانیا؛با تاکید بر روابط با بازیگران جهانی و جمهوری اسلامی ایران
حمید کریم نیا
از آنجاکه طی سال ها ایران بیشترین تنش ها را با انگلستان داشته و روابط ایران فراز و نشیب هایی را در طول تاریخ معاصر طی کرده است، لذا نگارنده تلاش کرده تا برای شناخت بیشتر علل و عوامل این فراز و نشیب ها، شناختی از برخی اصول اساسی و موثر در روابط جهانی انگلستان در قالب نظری ارائه داده و آن را مورد واکاوی قرار دهد تا این روابط بهتر شناسایی شوند. در اینجا این سوال مطرح است که چگونه این قدرت استعماری دیروزی با گذشت دو سده فراز و نشیب توانسته است در کنار بازیگران دیگر در روابط جهانی تاثیرگذار بوده و نقش به سزایی در امور بین المللی ایفا کند و چگونه توانسته است این نقش و موقعیت خود را حفظ کند؟
البته، چنانچه زمینه های اصلی حفظ موقعیت انگلستان و البته آمریکا وجود نداشت، در آن صورت، روابط جهانی به شکل دیگری بود. اگر بپذیریم که تجلی دوباره قدرت سیاسی و توازن بازیگری انگلستان مبتی بر معیارها و پایه های فکری و اعتقادی خاصی است، در این صورت، باید این مولفه های اساسی شناسایی و ارزیابی شوند. بر این اساس، این اثر در صدد پاسخگویی به این سوال است که مولفه‌های حاکم بر روابط خارجی بریتانیا چیست؟ و چگونه این کشور از آنها برای حفظ و استمرار نظام سیاسی خود استفاده می برد؟ به عبارتی این تحقیق در پی پاسخ به این سوال است که روابط خارجی بریتانیا چگونه و بر چه اساس و مبانی شکل گرفته و این روابط دارای کدام زیرپایه های نظری و اصولی ثابت هستند و این مبانی کدام هستند؟
در اینجا برای یافتن پاسخ های اشاره شده، تلاش شده تا ایتدا مولفه های یک جامعه لیبرال که انگلستان به عنوان یکی از خاستگاه های اصلی این رویکرد بوده، مورد ارزیابی قرار گرفته و پاسخ سوالات در این چارچوب بررسی شوند. آنچه در اینجا گردآوری شده است، نشان از آن دارد که کنشگری انگلستان در صحنه بین المللی، به رغم رویکرد پراگماتیستی آن، در چارچوب رویکردهای لیبرالیستی و با تکیه بر سنت دیرینه خود قابل بررسی بوده است.
کتاب در دو بخش و هشت فصل سازماندهی شده است. در بخش اول با طرح موضوع چیستی روابط خارجی بریتانیا مباحثی همچون، تاریخچه و ساختار سیاسی آن کشور، بریتانیا و روابط خارجی، مبانی و اندیشه ساختاری در روابط خارجی، انگلستان و روابط بین المللی(ساختار روابط بین المللی) و مسئله امنیت بریتانیا در ساختار نظام جهانی مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش دوم با عنوان چگونگی روابط خارجی در حال و آینده، چگونگی اجرا و شکل روابط خارجی بریتانیا، تعامل جدیدش با بازیگران و همچنین موضوع جایگاه جمهوری اسلامی ایران در سیاست منطقه ای بریتانیا و روابط دوجانبه میان دو کشور مورد واکاوی قرار گرفته است.