دولت و جامعه در گذار چین به دمکراسی: کنفوسیانیسم، لنینیسم و توسعه اقتصادی
شیائوجین گوئو /
پرویز علوی
مولف در باره ایده تالیف این اثر، اظهار می دارد، زمانی که در نظر داشت تا کشور چین را برای تحصیل در خارج از کشور ترک کند، مقاله ای در یک روزنامه توجهش را جلب می کند که نویسنده اش در آمریکا زندگی می کرد و آن بخشی از مقاله که نظر مولف را جلب کرد این بود که اگر می خواهید چین را بشناسید باید به آمریکا بروید و اگر میخواهید آمریکا را بشناسید می بایست به چین بروید و مولف پس از 9 سال تحصیل در رشته علوم سیاسی در دانشگاه ایالتی جورجیا به همین نتیجه دست پیدا می کند. نگارنده معتقد است، زمانی که از کشور خارج شد با نظریه دمکراسی آشنا بود، اما تجربه زندگی در دمکراسی را نداشت و در آمریکا بود که با دمکراسی و فرایند گذار به دمکراسی آشنا می شود و زمانی که برای نخستین بار در کلاس های درسش در مستند "پس می خواهید رئیس جمهور شوید"، گریهارت نامزد حزب دمکرات را که تنها در میان برف ایستاده و از مردم درخواست حمایت می کند را می بیند، تصور چنین شرایطی را در مورد چین نمی تواند داشته باشد و این گونه و از طریق مطالعه درباره سیاست و دمکراسی در غرب و با مقایسه چین با آمریکا، متوجه می شود که چگونه چین طی تاریخ به صورت جامعه ای غیردمکراتیک درآمده است و چگونه ممکن است، دمکراسی در چین پدید آید و چرا گذار به دمکراسی در چین احتمالاً از بالا به پایین و طی فرایندی طولانی و تدریجی خواهد بود. این کتاب طی 7 فصل این مسایل را بررسی می کند.
در فصل اول با عنوان پیکربندی دولت-جامعه: دولت نیرومند در برابر جامعه ضعیف، کلیات بحث مورد توجه قرار می گیرد که در این فصل اعلام می شود، به منظور درک گذار به دمکراسی از بالا و به هدایت و رهبری حزب، سه عامل دولت نیرومند و جامعه ضعیف در چین یعنی سنت کنفوسیوسی، میراث نهادسازی لنینی و الزام توسعه اقتصادی به تفصیل تبیین می شوند و چهار فرضیه در نظر گرفته می شود که عبارتند از: 1- فرضیه مرتبط با سنت کنفوسیوسی، 2-فرضیه مرتبط با میراث نهادسازی لنینی، 3- فرضیه الزام توسعه اقتصادی و 4- فرضیه تسلط دولت بر جامعه.
موضوع فصل دوم، دولت حزبی و قدرتمندی آن است که با آوردن مثالی از رابطه نزدیک و تنگاتنگ رهبری چین در دوران پس از مائو با دستگاه اداری- اجرایی، موضوع مورد مداقه قرار می گیرد و نگارنده در اینجا نشان می دهد این رابطه از آن جهت تجزیه و تحلیل شده است که نشان دهد، رابطه رهبری با بوروکراسی حاکی از تسلط حزب بر بوروکراسی کارآمد است.
در فصل سوم، اپوزیسیون سیاسی مورد مطالعه قرار می گیرد. مشکلات و دشواری های این اپوزیسیون در ساخت رهبری جایگزین برای پیشبرد دمکراسی در چین شرح داده می شود.
فصل چهارم به بررسی دیدگاه عامه مردم و روشنفکران پس از سال 1989 میلادی می پردازد.
فصل پنجم به طبقه سرمایه گذار و بخش خصوصی نوپدید چین اختصاص دارد.
فصل ششم به احتمال گذار دمکراتیک به ابتکار و رهبری حزب کمونیست چین میپردازد.
در فصل هفتم، تحول دمکراتیک چین در سده اخیر با توجه به دورنمای پیشروی چینی ها مورد بررسی قرار می گیرد.